GEOGRAFIA
PRZEDMIOTOWE OCENIANIE
Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny
Przedmiot: geografia
Szkoła: Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Westerplatte w Torzymiu
WSTĘP
Przedmiotowe Ocenianie jest zgodne z Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. z późniejszymi zmianami (DZ. U. poz.843) w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych oraz
z Wewnątrzszkolnym Ocenianiem Szkoły Podstawowej im. Bohaterów Westerplatte
w TorzymiuKONTRAKT MIĘDZY NAUCZYCIELEM I UCZNIEM
- Uczeń ma obowiązek prowadzić zeszyt przedmiotowy, zeszyt ćwiczeń(opcjonalnie), nosić potrzebne przybory oraz odrabiać prace domowe.
- Uczeń jest zobowiązany do bycia przygotowanym do każdej lekcji.
- Prace klasowe, sprawdziany są obowiązkowe, termin jest ustalany z uczniami
z tygodniowym wyprzedzeniem. Nauczycie podaje zakres sprawdzanych umiejętności i wiedzy. - Uczeń nieobecny na sprawdzianie, pracy klasowej musi go napisać w terminie uzgodnionym z nauczycielem (nie później niż tydzień od powrotu do szkoły).
- Kartkówki nie muszą być zapowiadane.
- Poprawione prace klasowe nauczyciel przechowuje w szkole, ma do nich wgląd uczeń
i zainteresowany rodzic. - Przy ocenianiu nauczyciel uwzględnia możliwości ucznia.
- Uczeń jest oceniany systematycznie.
- Uczeń w czasie lekcji może pić wodę mineralną niegazowaną, nie smakową
z przezroczystej butelki.
PRZEDMIOTEM OCENY UCZNIA SĄ:
- Wiadomości i umiejętności, których zakres jest określony Podstawą Programową
- Aktywność ucznia:
- przygotowanie do zajęć,
- praca na lekcji,
- samodzielne wykonywanie ćwiczeń, rozwiązywanie problemów,
- umiejętność obserwacji i przeprowadzania doświadczeń np. zjawisk przyrodniczych,
- określanie kierunków świata,
- korzystanie z różnych źródeł informacji
- własna inicjatywa w zdobywaniu wiedzy i umiejętności
- inne (udział w konkursach, albumy, plakaty, prezentacje multimedialne, pomoce dydaktyczne
itp.)
FORMY I CZĘSTOTLIWOŚĆ SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW
FORMY AKTYWNOŚCI
CZĘSTOTLIWOŚĆ
WAŻNOŚĆ OCENY
Prace klasowe podsumowujące dział
Po każdym zrealizowanym dziale
Waga oceny w dzienniku 5
Sprawdziany
Liczba dopasowana do zespołu klasowego
Waga oceny w dzienniku 3
Kartkówka (z ostatniej lekcji lub tematu)
Możliwe przed każdą lekcją
Waga oceny w dzienniku 1
Zadania domowe
Na bieżąco
Waga oceny w dzienniku 1
Zadania dodatkowe
Na bieżąco
Waga oceny w dzienniku 1
Orientacja na mapie
Co najmniej raz w semestrze
Waga oceny w dzienniku 3
Odpowiedź ustna
Na bieżąco, co najmniej raz w semestrze
Waga oceny w dzienniku 1
Projekt
Raz w semestrze lub w roku
Waga oceny w dzienniku 3
Aktywność na lekcji
Na bieżąco
Waga oceny w dzienniku 1
Diagnoza wstępna
i końcowaNa początku i końcu roku
Ocena kształtująca (%)
ZASADY OCENIANIA
- każdy uczeń jest oceniany zgodnie z zasadami sprawiedliwości
- prace klasowe są zapowiadane z tygodniowym wyprzedzeniem wraz z obowiązującym zakresem wiedzy i umiejętności
- praca klasowa jest obowiązkowa, – jeżeli uczeń z przyczyn losowych nie pisał pracy, musi ją napisać w terminie uzgodnionym z nauczycielem ( nie później niż 1 tydzień od powrotu do szkoły)
- ocenę niedostateczna z pracy klasowej uczeń może poprawić w terminie uzgodnionym z nauczycielem (do 2 tygodni od otrzymania oceny) maksymalnie na ocenę dostateczną
- oceny z kartkówki nie podlegają poprawie a uczeń nieobecny podczas pisania kartkówki nie musi jej uzupełnić
- uczeń jest oceniany systematycznie
- uczeń ma prawo do 1-krotnego nieprzygotowania do lekcji w ciągu semestru(z wykluczeniem zapowiedzianych form sprawdzania wiedzy). Za nieprzygotowanie uważa się niegotowość do odpowiedzi, brak zeszytu przedmiotowego, (zeszytu ćwiczeń), brak innych pomocy potrzebnych w realizacji lekcji
ZAPIS KOŃCOWY
Sprawy nieobjęte w PO z geografii regulują przepisy WO i Rozporządzenie MEN.
Powyższe zasady Przedmiotowego oceniania obowiązują również w przypadku nauczania zdalnego.
Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5
oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej – Planeta Nowa autorstwaEwy Marii Tuz i Barbary Dziedzic
Wymagania na poszczególne oceny
ocena dopuszczająca
ocena dostateczna
ocena dobra
ocena bardzo dobra
ocena celująca
1. Mapa Polski
Uczeń:
- wyjaśnia znaczenie terminów: mapa, skala, legenda mapy
- wymienia elementy mapy
- wyjaśnia znaczenie terminów: wysokość bezwzględna, wysokość względna
- odczytuje wysokość bezwzględną obiektów na mapie poziomicowej
- podaje nazwy barw stosowanych na mapach hipsometrycznych
- wymienia różne rodzaje map
- odczytuje informacje z planu miasta
Uczeń:
-
- odczytuje za pomocą legendy znaki kartograficzne na mapie
- stosuje legendę mapy do odczytania informacji
- odczytuje skalę mapy
- rozróżnia rodzaje skali
- oblicza wysokość względną na podstawie wysokości bezwzględnej odczytanej z mapy
- odczytuje informacje z mapy poziomicowej i mapy hipsometrycznej
- wyszukuje w atlasie przykłady map: ogólnogeograficznej, krajobrazowej, turystycznej i planu miasta
Uczeń:
- rozróżnia na mapie znaki punktowe, liniowe i powierzchniowe
- rysuje podziałkę liniową
- wyjaśnia, dlaczego każda mapa ma skalę
- oblicza odległość na mapie wzdłuż linii prostej za pomocą skali liczbowej
- wyjaśnia, jak powstaje mapa poziomicowa
- wyjaśnia różnicę między obszarem nizinnym, wyżynnym a obszarem górskim
- wyjaśnia różnicę między mapą ogólnogeograficzną a mapą krajobrazową
- przedstawia sposoby orientowania mapy w terenie
Uczeń:
- dobiera odpowiednią mapę w celu uzyskania określonych informacji geograficznych
- przekształca skalę liczbową na mianowaną i podziałkę liniową
- oblicza odległość w terenie za pomocą skali liczbowej
- oblicza odległość w terenie za pomocą podziałki liniowej
- oblicza długość trasy złożonej z odcinków za pomocą skali liczbowej
- rozpoznaje przedstawione na mapach poziomicowych formy terenu
- rozpoznaje formy ukształtowania powierzchni na mapie hipsometrycznej
- omawia zastosowanie map cyfrowych
- podaje różnice między mapą turystyczną a planem miasta
Uczeń:
posługuje się planem miasta w terenie
podaje przykłady wykorzystania map o różnej treści
analizuje treść map przedstawiających ukształtowanie powierzchni Polski
czyta treść mapy lub planu najbliższego otoczenia szkoły, odnosząc je do obserwowanych w terenie elementów środowiska geograficznego
projektuje i opisuje trasę
wycieczki na podstawie mapy turystycznej lub planu miasta
2. Krajobrazy Polski
Uczeń:
-
- wyjaśnia znaczenie terminu krajobraz
- wymienia składniki krajobrazu
- wymienia elementy krajobrazu najbliższej okolicy
- wymienia pasy rzeźby terenu Polski
- wskazuje na mapie Wybrzeże Słowińskie
- wymienia elementy krajobrazu nadmorskiego
- wymienia główne miasta leżące na Wybrzeżu Słowińskim
- wymienia po jednym przykładzie rośliny i zwierzęcia charakterystycznych dla Wybrzeża Słowińskiego
- wskazuje na mapie Pojezierze Mazurskie
- odczytuje z mapy nazwy największych jezior na Pojezierzu Mazurskim
- wskazuje na mapie pas Nizin
Środkowopolskich oraz Nizinę Mazowiecką
-
- wskazuje na mapie największe rzeki przecinające Nizinę Mazowiecką
- wskazuje na mapie największe miasta Niziny Mazowieckiej
- podaje nazwę parku narodowego leżącego w pobliżu Warszawy
- określa położenie Warszawy na mapie Polski
- wymienia najważniejsze obiekty turystyczne Warszawy
- wskazuje na mapie pas Wyżyn Polskich i Wyżynę Śląską
- wskazuje na mapie największe miasta na Wyżynie Śląskiej
- wskazuje na mapie Polski Wyżynę Lubelską
- wymienia gleby i główne uprawy Wyżyny Lubelskiej
- określa na podstawie mapy Polski położenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej
- podaje nazwę parku narodowego leżącego na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej
- podaje nazwy zwierząt żyjących w jaskiniach na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej
- określa na podstawie mapy położenie Tatr
- wskazuje na mapie Tatry Wysokie i Tatry Zachodnie
Uczeń:
- podaje różnicę między krajobrazem naturalnym a krajobrazem kulturowym
- określa położenie najbliższej okolicy na mapie Polski
- przedstawia główne cechy krajobrazu nadmorskiego na podstawie ilustracji
- omawia cechy krajobrazu Pojezierza Mazurskiego
- wymienia atrakcje turystyczne Pojezierza Mazurskiego
- przedstawia cechy krajobrazu Niziny Mazowieckiej
- wymienia atrakcje turystyczne Niziny Mazowieckiej
- opisuje cechy krajobrazu wielkomiejskiego
- wymienia główne cechy krajobrazu miejsko-przemysłowego Wyżyny Śląskiej
- przedstawia cechy krajobrazu rolniczego Wyżyny Lubelskiej
- omawia cechy krajobrazu Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej na podstawie ilustracji
- wymienia dwa przykłady roślin charakterystycznych dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej
- wskazuje na mapie najwyższe szczyty Tatr
- wymienia cechy krajobrazu wysokogórskiego
- omawia cechy pogody w górach
- wymienia atrakcje turystyczne Tatr
Uczeń:
- charakteryzuje pasy rzeźby terenu w Polsce
- opisuje krajobraz najbliższej okolicy w odniesieniu do pasów rzeźby terenu
- opisuje wpływ wody i wiatru na nadmorski krajobraz
- przedstawia sposoby gospodarowania w krajobrazie nadmorskim
- opisuje zajęcia mieszkańców regionu nadmorskiego
- przedstawia wpływ lądolodu na krajobraz pojezierzy
- omawia cechy krajobrazu przekształconego przez człowieka na Nizinie Mazowieckiej
- przedstawia najważniejsze obiekty dziedzictwa kulturowego w stolicy
- omawia znaczenie węgla kamiennego na Wyżynie Śląskiej
- charakteryzuje życie i zwyczaje mieszkańców Wyżyny Śląskiej
- omawia na podstawie ilustracji powstawanie wąwozów lessowych
- charakteryzuje czynniki wpływające na krajobraz rolniczy Wyżyny Lubelskiej
- charakteryzuje na podstawie ilustracji rzeźbę krasową i formy krasowe Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej
- opisuje na podstawie ilustracji piętra roślinności w Tatrach
- opisuje zajęcia i zwyczaje mieszkańców Podhala
Uczeń:
- dokonuje oceny krajobrazu najbliższego otoczenia szkoły pod względem jego piękna oraz ładu i estetyki zagospodarowania
- porównuje na podstawie mapy Polski i ilustracji rzeźbę terenu w poszczególnych pasach
- wyjaśnia na podstawie ilustracji, jak powstaje jezioro przybrzeżne
- wymienia obiekty dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego Wybrzeża Słowińskiego oraz wskazuje je na mapie
- wyjaśnia znaczenie turystyki na Wybrzeżu Słowińskim
- charakteryzuje najważniejsze obiekty dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego na Nizinie Mazowieckiej
- opisuje zabudowę i sieć komunikacyjną Warszawy
- omawia atrakcje turystyczne na Szlaku Zabytków Techniki
- opisuje za pomocą przykładów rolnictwo na Wyżynie Lubelskiej
- opisuje najważniejsze obiekty dziedzictwa kulturowego Wyżyny Lubelskiej
- charakteryzuje na podstawie mapy atrakcje turystyczne Szlaku Orlich Gniazd
- przedstawia argumenty potwierdzające różnicę w krajobrazie Tatr Wysokich i Tatr Zachodnich
- opisuje dziedzictwo przyrodnicze Tatr
Uczeń:
proponuje zmiany w zagospodarowaniu terenu najbliższej okolicy
prezentuje projekt planu zagospodarowania terenu wokół szkoły
przygotowuje prezentację multimedialną na temat Wybrzeża Słowińskiego z uwzględnieniem elementów krajobrazu naturalnego i kulturowego
przedstawia zróżnicowanie krajobrazu krain geograficznych w pasie pojezierzy na podstawie mapy
analizuje na podstawie dodatkowych źródeł informacji oraz map tematycznych warunki rozwoju rolnictwa na Nizinie Mazowieckiej
planuje na podstawie planu miasta wycieczkę po Warszawie
przedstawia pozytywne i negatywne zmiany w krajobrazie Wyżyny Śląskiej wynikające z działalności człowieka
analizuje na podstawie dodatkowych źródeł informacji oraz map tematycznych warunki sprzyjające rozwojowi rolnictwa na Wyżynie Lubelskiej
przedstawia historię zamków znajdujących się na Szlaku Orlich Gniazd
wyjaśnia negatywny wpływ turystyki na środowisko Tatr
3. Lądy i oceany
Uczeń:
- wskazuje na globusie i mapie świata bieguny, równik, południk zerowy i 180o, półkule, zwrotniki i koła podbiegunowe
- wymienia nazwy kontynentów i oceanów oraz wskazuje ich położenie na globusie i mapie
- wymienia największych podróżników biorących udział w odkryciach geograficznych
Uczeń:
- wyjaśnia, co to są siatka geograficzna i siatka kartograficzna
- wskazuje główne kierunki geograficzne na globusie
- porównuje powierzchnię kontynentów i oceanów na podstawie diagramów
- wskazuje akweny morskie na trasach pierwszych wypraw geograficznych
Uczeń:
- podaje przyczyny odkryć geograficznych
- wskazuje na mapie wielkie formy ukształtowania powierzchni Ziemi i akweny morskie na trasie wyprawy geograficznej Marca Polo
- opisuje na podstawie mapy szlaki wypraw Ferdynanda Magellana i Krzysztofa Kolumba
Uczeń:
- określa na globusie i mapie położenie punktów, kontynentów i oceanów na kuli ziemskiej
- opisuje podróże odkrywcze w okresie od XVII w. do XX w.
Uczeń:
oblicza różnicę wysokości między najwyższym szczytem na Ziemi a największą głębią w oceanach
przedstawia znaczenie odkryć geograficznych
4. Krajobrazy świata
Uczeń:
- wyjaśnia znaczenie terminu pogoda
- wymienia składniki pogody
- wyjaśnia znaczenie terminu klimat
- wymienia na podstawie mapy tematycznej strefy klimatyczne Ziemi
- wymienia na podstawie ilustracji strefy krajobrazowe Ziemi
- wskazuje na mapie strefy wilgotnych lasów równikowych oraz lasów liściastych i mieszanych strefy umiarkowanej
- podaje nazwy warstw wilgotnego lasu równikowego i wskazuje te warstwy na ilustracji
- rozpoznaje rośliny i zwierzęta typowe dla lasów równikowych oraz lasów liściastych i mieszanych
- wyjaśnia znaczenie terminów: sawanna, step
- wskazuje na mapie strefy sawann i stepów
- wymienia gatunki roślin i zwierząt charakterystyczne dla sawann i stepów
- wyjaśnia znaczenie terminu pustynia
- wskazuje na mapie obszary występowania pustyń gorących i pustyń lodowych
- rozpoznaje rośliny i zwierzęta charakterystyczne dla pustyń gorących i pustyń lodowych
- wskazuje na mapie położenie strefy krajobrazów śródziemnomorskich
- wymienia na podstawie mapy państwa leżące nad Morzem Śródziemnym
- rozpoznaje rośliny i zwierzęta charakterystyczne dla strefy śródziemnomorskiej
- wymienia gatunki upraw charakterystycznych dla strefy śródziemnomorskiej
- wyjaśnia znaczenie terminów: tajga, tundra, wieloletnia zmarzlina
- wskazuje na mapie położenie stref tajgi i tundry
- rozpoznaje gatunki roślin i zwierząt charakterystyczne dla tajgi i tundry
- wskazuje na mapie Himalaje
- wymienia charakterystyczne dla Himalajów gatunki roślin i zwierząt
Uczeń:
- wyjaśnia różnicę między pogodą a klimatem
- odczytuje z klimatogramu temperaturę powietrza i wielkość opadów atmosferycznych w danym miesiącu
- wymienia typy klimatów w strefie umiarkowanej
- omawia na podstawie mapy stref klimatycznych i klimatogramów klimat strefy wilgotnych lasów równikowych oraz klimat strefy lasów liściastych i mieszanych
- omawia na podstawie ilustracji warstwową budowę lasów strefy umiarkowanej
- wyjaśnia znaczenie terminów: preria, pampa
- omawia charakterystyczne cechy klimatu stref sawann i stepów
- opisuje na podstawie ilustracji świat roślin i zwierząt pustyń gorących i pustyń lodowych
- wymienia cechy charakterystyczne klimatu śródziemnomorskiego
- wymienia obiekty turystyczne w basenie Morza Śródziemnego
- wymienia charakterystyczne cechy klimatu stref tajgi i tundry
- wskazuje na mapie położenie najwyższych łańcuchów górskich innych niż Himalaje
- charakteryzuje krajobraz wysokogórski w Himalajach
- opisuje świat roślin i zwierząt w Himalajach
Uczeń:
-
- wskazuje na mapie klimatycznej
obszary o najwyższej oraz
najniższej średniej rocznej
temperaturze powietrza
-
- wskazuje na mapie klimatycznej
obszary największej
i najmniejszej rocznej sumie
opadów
-
- porównuje temperaturę powietrza i opady atmosferyczne w klimacie morskim i kontynentalnym
- wymienia kryteria wydzielania stref krajobrazowych
- przedstawia na podstawie ilustracji układ stref krajobrazowych na półkuli północnej
- charakteryzuje warstwy wilgotnego lasu równikowego
- charakteryzuje na podstawie ilustracji krajobrazy sawann i stepów
- omawia klimat stref pustyń gorących i pustyń lodowych
- omawia rzeźbę terenu pustyń gorących
- omawia cechy krajobrazu śródziemnomorskiego
- charakteryzuje cechy krajobrazu tajgi i tundry
- charakteryzuje na podstawie ilustracji piętra roślinne w Himalajach
Uczeń:
-
- oblicza średnią roczną temperaturę powietrza
- oblicza różnicę między średnią temperatura powietrza w najcieplejszym miesiącu i najzimniejszym miesiącu roku
- oblicza roczną sumę opadów
- prezentuje przykłady budownictwa, sposoby gospodarowania i zajęcia mieszkańców stref wilgotnych lasów równikowych oraz lasów liściastych i mieszanych
- porównuje cechy krajobrazu sawann i stepów
- omawia przykłady budownictwa i sposoby gospodarowania w strefach pustyń gorących i pustyń lodowych
- prezentuje przykłady budownictwa i sposoby gospodarowania w strefie śródziemnomorskiej
- porównuje budownictwo i życie mieszkańców stref tajgi i tundry
- analizuje zmienność warunków klimatycznych w Himalajach i jej wpływ na życie ludności
Uczeń:
przedstawia zróżnicowanie temperatury powietrza i opadów atmosferycznych na Ziemi na podstawie map tematycznych
omawia wpływ człowieka na krajobrazy Ziemi
porównuje
wilgotne lasy równikowe z lasami liściastymi i mieszanymi strefy umiarkowanej pod względem klimatu, roślinności i świata zwierząt
analizuje strefy sawann i stepów pod względem położenia, warunków klimatycznych i głównych cech krajobrazu
przedstawia podobieństwa i różnice między krajobrazami pustyń gorących i pustyń lodowych
opisuje na podstawie dodatkowych źródeł informacji zróżnicowanie przyrodnicze i kulturowe strefy śródziemnomorskiej
porównuje rozmieszczenie stref krajobrazowych na Ziemi i pięter roślinności w górach
Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 6
oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej – Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary DziedzicWymagania na poszczególne oceny
ocena dopuszczająca
ocena dostateczna
ocena dobra
ocena bardzo dobra
ocena celująca
1. Współrzędne geograficzne
Uczeń:
• wskazuje na mapie lub na globusie równik, południki 0° i 180° oraz półkule: południową, północną, wschodnią i zachodnią
• podaje symbole oznaczające kierunki geograficzne
• wyjaśnia, do czego służą współrzędne geograficzne
Uczeń:
• wymienia cechy południków i równoleżników
• podaje wartości południków i równoleżników w miarach kątowych
• wyjaśnia znaczenie terminów: długość geograficzna, szerokość geograficzna
• wyjaśnia znaczenie terminów: rozciągłość południkowa, rozciągłość równoleżnikowa
Uczeń:
• odczytuje szerokość geograficzną i długość geograficzną wybranych punktów na globusie i mapie
• odszukuje obiekty na mapie na podstawie podanych współrzędnych geograficznych
Uczeń:
• określa położenie matematyczno geograficzne punktów i obszarów na mapie świata i mapie Europy
• wyznacza współrzędne geograficzne na podstawie mapy drogowej
• oblicza rozciągłość południkową i rozciągłość równoleżnikową wybranych obszarów na Ziemi
• wyznacza współrzędne geograficzne punktu, w którym się znajduje, za pomocą aplikacji obsługującej mapy w smart fonie lub komputerze
Uczeń:
wyznacza w terenie współrzędne geograficzne dowolnych punktów za pomocą mapy i odbiornika GPS
2. Ruchy Ziemi
Uczeń:
• wymienia rodzaje ciał niebieskich znajdujących się w Układzie Słonecznym
• wymienia planety Układu Słonecznego w kolejności od znajdującej się najbliżej Słońca do tej, która jest położona najdalej
• wyjaśnia, na czym polega ruch obrotowy Ziemi
• wyjaśnia znaczenie terminu górowanie Słońca
• określa czas trwania ruchu obrotowego
• demonstruje ruch obrotowy Ziemi przy użyciu modeli
• wyjaśnia, na czym polega ruch obiegowy Ziemi
• demonstruje ruch obiegowy Ziemi przy użyciu modeli
• wymienia daty rozpoczęcia astronomicznych pór roku
• wskazuje na globusie i mapie strefy oświetlenia Ziemi
Uczeń:
• wyjaśnia znaczenie terminów gwiazda, planeta, planetoida meteor, meteoryt, kometa
• podaje różnicę między gwiazda planetą
• wymienia cechy ruchu obrotowego ziemi
• omawia występowanie dnia i nocy, jako głównego następstwo ruchu
obrotowego
• podaje cechy ruchu obiegowego ziemi
• wymienia strefy oświetlenia Ziemi wskazuje ich granice na mapie lub globusie
Uczeń:
• rozpoznaje rodzaje ciał niebieskich przedstawionych na ilustracji
• opisuje dzienną wędrówkę Słońca po niebie, posługując się ilustracją lub planszą
• omawia wędrówkę Słońca po niebie w różnych porach roku na podstawie ilustracji
• omawia przebieg linii zmiany daty
• przedstawia zmiany w oświetleniu ziemi w pierwszych dniach astronomicznych pór roku na podstawie ilustracji
• wymienia następstwa ruchu obiegowego Ziemi
• wyjaśnia, na jakiej podstawie wyróżnia się strefy oświetlenia ziemi
Uczeń:
• opisuje budowę Układu Słonecznego
• wyjaśnia zależność między kątem padania promieni słonecznych a długością cienia gnomonu lub drzewa na podstawie ilustracji
• określa różnicę między czasem strefowym a czasem słonecznym na kuli ziemskiej
• wyjaśnia przyczyny występowania dnia polarnego i nocy polarnej
• charakteryzuje strefy oświetlenia ziemi z uwzględnieniem kąta padania promieni słonecznych czasu trwania dnia i nocy oraz występowania pór roku
Uczeń:
wyjaśnia związek między ruchem obrotowym Ziemi a takimi zjawiskami jak pozorna wędrówka Słońca po niebie, górowanie Słońca występowanie dnia i nocy, dobowy rytm życia człowieka i przyrody występowanie stref czasowych
określa czas strefowy na podstawie mapy stref czasowych
wykazuje związek między położeniem geograficznym obszaru a wysokością górowania Słońca
wykazuje związek między ruchem obiegowym Ziemi a strefami jej oświetlenia oraz strefowym zróżnicowaniem klimatów krajobrazów na Ziemi
3. Środowisko przyrodnicze i ludność Europy
Uczeń:
• określa położenie Europy na mapie świata
• wymienia nazwy większych mórz zatok, cieśnin i wysp Europy i wskazuje je na mapie
• wskazuje przebieg umownej granicy między Europą a Azją
• wymienia elementy krajobrazu Islandii na podstawie fotografii
• wymienia strefy klimatyczne Europie na podstawie mapy klimatycznej
• wskazuje na mapie obszary w Europie o cechach klimatu morskiego i kontynentalnego
• podaje liczbę państw Europy
• wskazuje na mapie politycznej największe i najmniejsze państwa Europy
• wymienia czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności Europy
• wyjaśnia znaczenie terminu gęstość zaludnienia
• wskazuje na mapie rozmieszczenia ludności obszary o dużej i małej gęstości zaludnienia
• wymienia starzejące się kraje Europy
• wymienia grupy ludów zamieszkujących Europę na podstawie mapy tematycznej
• wymienia główne języki i religie występujące w Europie
• wskazuje Paryż i Londyn na mapie Europy
Uczeń:
• omawia przebieg umownej granicy między Europą a Azją
• wymienia czynniki decydujące o długości linii brzegowej Europy
• wymienia największe krainy geograficzne Europy i wskazuje je na mapie
• opisuje położenie geograficzne Islandii na podstawie mapy ogólnogeograficznej
• wyjaśnia znaczenie terminów: wulkan, magma, erupcja, lawa, bazalt
• przedstawia kryterium wyróżniania stref klimatycznych
• omawia cechy wybranych typów i odmian klimatu Europy na podstawie klimatogramów
• wymienia i wskazuje na mapie politycznej Europy państwa powstałe na przełomie lat 80. i 90.XX w.
• omawia rozmieszczenie ludności w Europie na podstawie mapy rozmieszczenia ludności
• przedstawia liczbę ludności Europy na tle liczby ludności pozostałych kontynentów na podstawie wykresów
• charakteryzuje zróżnicowanie językowe ludności Europy na podstawie mapy tematycznej
• wymienia przyczyny migracji ludności
• wymienia kraje imigracyjne i kraje emigracyjne w Europie
• wymienia cechy krajobrazu wielkomiejskiego
• wymienia i wskazuje na mapie największe miasta Europy i świata
• porównuje miasta Europy z miastami świata na podstawie wykresów
Uczeń:
• opisuje ukształtowanie powierzchni Europy na podstawie mapy ogólnogeograficznej
• opisuje położenie Islandii względem płyt litosfery na podstawie mapy geologicznej
• wymienia przykłady obszarów występowania trzęsień ziemi i wybuchów wulkanów na świecie na podstawie mapy geologicznej mapy ogólnogeograficznej
• omawia czynniki wpływające na zróżnicowanie klimatyczne Europy na podstawie map klimatycznych
• podaje różnice między strefami klimatycznymi, które znajdują się w Europie
• charakteryzuje zmiany liczby ludności Europy
• analizuje strukturę wieku i płci ludności na podstawie piramid wieku i płci ludności wybranych krajów Europy
• przedstawia przyczyny zróżnicowania narodowościowego i językowego ludności w Europie
• omawia zróżnicowanie kulturowe i religijne w Europie
• przedstawia zalety i wady życia w wielkim mieście
• omawia położenie i układ przestrzenny Londynu i Paryża na podstawie map
Uczeń:
• porównuje ukształtowanie powierzchni wschodniej i zachodniej oraz północnej i południowej części Europy
• wyjaśnia przyczyny występowania gejzerów na Islandii
• omawia strefy klimatyczne w Europie i charakterystyczną dla nich roślinność na podstawie klimatogramów i fotografii
• omawia wpływ prądów morskich na temperaturę powietrza w Europie
• omawia wpływ ukształtowania powierzchni na klimat Europy
• porównuje piramidy wieku i płci społeczeństw: młodego
i starzejącego się• przedstawia skutki zróżnicowania kulturowego ludności Europy
• przedstawia korzyści i zagrożenia związane z migracjami ludności
• porównuje Paryż i Londyn ich znaczenia na świecie
4. Gospodarka Europy
Uczeń:
• wymienia zadania i funkcje rolnictwa
• wyjaśnia znaczenie terminu plony
• wymienia główne cechy środowiska przyrodniczego Danii i Węgier na podstawie mapyogólnogeograficznej Europy
• wymienia rośliny uprawne i zwierzęta hodowlane największym znaczeniu dla rolnictwa Danii i Węgier
• wymienia zadania i funkcje przemysłu
• wymienia znane i cenione na świecie francuskie wyroby przemysłowe
• podaje przykłady odnawialnych i nieodnawialnych źródeł energii na podstawie schematu
• rozpoznaje typy elektrowni na podstawie fotografii
• wymienia walory przyrodnicze Europy Południowej na podstawie mapy ogólnogeograficznej
• wymienia atrakcje turystyczne w wybranych krajach Europy Południowej na podstawie mapy tematycznej i fotografii
Uczeń:
• przedstawia główne cechy środowiska przyrodniczego Danii i Węgier sprzyjające rozwojowi rolnictwa na podstawie map ogólnogeograficznych i tematycznych
• wymienia czynniki rozwoju przemysłu we Francji
• podaje przykłady działów nowoczesnego przemysłu we Francji
• wymienia czynniki wpływające na strukturę produkcji energii w Europie
• podaje główne zalety i wady różnych typów elektrowni
• omawia walory kulturowe Europy Południowej na podstawie fotografii
• wymienia elementy infrastruktury turystycznej na podstawie fotografii oraz tekstów źródłowych
Uczeń:
• omawia warunki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa w Europie
• omawia rozmieszczenie najważniejszych uprawi hodowli w Danii i na Węgrzech na podstawie map rolnictwa tych krajów
• wyjaśnia, czym się charakteryzuje nowoczesny przemysł we Francji
• omawia zmiany w wykorzystaniu źródeł energii w Europie w XX i XXI w. na podstawie wykresu
• omawia znaczenie turystyki w krajach Europy Południowej na podstawie wykresów dotyczących liczby turystów i wpływów z turystyki
Uczeń:
• porównuje wydajność rolnictwa Danii i Węgier na podstawie wy kresów
• wyjaśnia znaczenie nowoczesnych usług we Francji na podstawie diagramów przedstawiających strukturę zatrudnienia według sektorów oraz strukturę wytwarzania PKB we Francji
• charakteryzuje usługi turystyczne i transportowe we Francji
• przedstawia zalety i wady elektrowni jądrowych
• omawia wpływ rozwoju turystyki na infrastrukturę turystyczną oraz strukturę zatrudnienia w krajach Europy Południowej
5. Sąsiedzi Polski
Uczeń:
• wymienia główne działy przetwórstwa przemysłowego Niemczech na podstawie diagramu kołowego
• wskazuje na mapie Nadrenię Północną-Westfalię
• wymienia walory przyrodnicze i kulturowe Czech i Słowacji
• wymienia atrakcje turystyczne w Czechach i na Słowacji
• wymienia walory przyrodnicze Litwy i Białorusi
• przedstawia główne atrakcje turystyczne Litwy i Białorusi
• omawia położenie geograficzne Ukrainy na podstawie mapyogólnogeograficznej
• wymienia surowce mineralne Ukrainy na podstawie mapy gospodarczej
• wskazuje na mapie największe krainy geograficzne Rosji
• wymienia surowce mineralne Rosji na podstawie mapy gospodarczej
• wymienia i lokalizuje na mapie Rosji główne obszary upraw
• wskazuje na mapie sąsiadów Polski
• wymienia przykłady z sąsiednimi krajami
Uczeń:
• omawia znaczenie przemysłu w niemieckiej gospodarce
• wymienia znane i cenione na świecie niemieckie wyroby przemysłowe
• rozpoznaje obiekty z Listy światowego dziedzictwa UNESCO w Czechach i na Słowacji na ilustracjach
• przedstawia atrakcje turystyczne Litwy i Białorusi na podstawie mapy tematycznej i fotografii
• wymienia na podstawie mapy cechy środowiska przyrodniczego Ukrainy sprzyjające rozwojowi gospodarki
• wskazuje na mapie obszary, nad którymi Ukraina utraciła kontrolę
• wymienia główne gałęzie przemysłu Rosji na podstawie mapy gospodarczej
• wymienia najważniejsze rośliny uprawne w Rosji na podstawie mapy gospodarczej
• podaje nazwy euroregionów na podstawie mapy
Uczeń:
• omawia przyczyny zmian zapoczątkowanych w przemyśle w Niemczech w latach 60. XX w.
• analizuje strukturę zatrudnienia w przemyśle w Niemczech na podstawie diagramu kołowego
• charakteryzuje środowisko przyrodnicze Czech i Słowacji na podstawie mapyogólnogeograficznej
• omawia znaczenie turystyki aktywnej na Słowacji
• omawia środowisko przyrodnicze Litwy i Białorusi na podstawie mapy ogólnogeograficznej
• podaje czynniki wpływające na atrakcyjność turystyczną Litwy i Białorusi
• podaje przyczyny zmniejszania się liczby ludności Ukrainy na podstawie wykresu i schematu
• omawia cechy środowiska przyrodniczego Rosji na podstawie mapy ogólnogeograficznej
• wyjaśnia, jakie czynniki wpływają na stan gospodarki Rosji
• omawia znaczenie usług w Rosji
• charakteryzuje relacje Polski z Rosją podstawie dodatkowych źródeł
Uczeń:
• przedstawia główne kierunki zmian przemysłu w Nadrenii Północnej-
-Westfalii na podstawie mapy i fotografii• charakteryzuje nowoczesne przetwórstwo przemysłowe w Nadrenii Północnej-Westfalii na podstawie mapy
• porównuje cechy środowiska przyrodniczego Czech i Słowacji
• opisuje przykłady atrakcji turystycznych i rekreacyjno-
-sportowych Czech i Słowacji na podstawie fotografii• porównuje walory przyrodnicze Litwy i Białorusi na podstawie mapy ogólnogeograficzneji fotografii
• podaje przyczyny konfliktów na Ukrainie
• omawia czynniki lokalizacji głównych okręgów przemysłowych Rosji
• wyjaśnia znaczenie przemysłu w gospodarce Rosji
• opisuje stosunki Polski z sąsiadami na podstawie dodatkowych źródeł
Uczeń:
omawia wpływ sektora kreatywnego na gospodarkę Nadrenii Północnej-
-Westfaliiudowadnia, że Niemcy są światową potęgą gospodarczą na podstawie danych statystycznych oraz map gospodarczych
udowadnia, że Czechy i Słowacja to kraje atrakcyjne pod względem turystycznym
projektuje wycieczkę na Litwę i Białoruś, posługując się różnymi mapami
analizuje konsekwencje gospodarcze konfliktów na Ukrainie
charakteryzuje atrakcje turystyczne Ukrainy na podstawie dodatkowych źródeł oraz fotografii
omawia wpływ konfliktu z Ukrainą na Rosję
uzasadnia potrzebę utrzymywania dobrych relacji z sąsiadami Polski
przygotowuje pracę (np. album, plakat, prezentację multimedialną) na temat inicjatyw zrealizowanych w najbliższym euroregionie na podstawie dodatkowych źródeł informacji
Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 7
oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej – Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary DziedzicWymagania na poszczególne oceny
ocena dopuszczająca
ocena dostateczna
ocena dobra
ocena bardzo dobra
ocena celująca
1. Środowisko przyrodnicze Polski
Uczeń:
- podaje cechy położenia Polski w Europie na podstawie mapy ogólnogeograficznej
- podaje całkowitą powierzchnię Polski
- wymienia kraje sąsiadujące z Polską
i wskazuje je na mapie - wymienia najważniejsze wydarzenia
- wymienia kraje sąsiadujące z Polską
z przeszłości geologicznej Polski
-
- wyjaśnia znaczenie terminów: plejstocen, holocen
- wyjaśnia znaczenie terminu rzeźba polodowcowa(glacjalna)
- wymienia formy terenu utworzone
na obszarze Polski przez lądolód skandynawski - wymienia pasy rzeźby terenu Polski
i wskazuje je na mapie - wymienia główne rodzaje skał
- wyjaśnia znaczenie terminów: ciśnienie atmosferyczne, niż baryczny, wyż baryczny
- wymienia cechy klimatu morskiego
i klimatu kontynentalnego - podaje nazwy mas powietrza napływających nad terytorium Polski
- wymienia elementy klimatu
- wyjaśnia znaczenie terminu średnia dobowa temperatura powietrza
- wymienia czynniki, które warunkują zróżnicowanie temperatury powietrza
i wielkość opadów w Polsce - określa przeważający kierunek wiatrów w Polsce
- wyjaśnia znaczenie terminu przepływ
- wyjaśnia znaczenie terminów: źródło, rzeka główna, dopływ, system rzeczny, dorzecze, zlewisko, ujście deltowe, ujście lejkowate
- wskazuje na mapie główne rzeki Europy i Polski
- wyjaśnia znaczenie terminów: powódź, dolina rzeczna, koryto rzeczne, obszar zalewowy, sztuczny zbiornik wodny, retencja naturalna
- wymienia przyczyny powodzi w Polsce
- określa na podstawie mapy ogólnogeograficznej położenie Morza Bałtyckiego
- wskazuje na mapie Morza Bałtyckiego jego największe zatoki, wyspy i cieśniny
- omawia linię brzegową Bałtyku
- podaje główne cechy fizyczne Bałtyku
- wyjaśnia znaczenie terminów: gleba, czynniki glebotwórcze, poziomy glebowe
- wymienia typy gleb w Polsce
- wyjaśnia znaczenie terminu lesistość
- wymienia różne rodzaje lasów w Polsce
- wymienia formy ochrony przyrody
w Polsce - wskazuje parki narodowe na mapie Polski
Uczeń:
- omawia cechy położenia Europy i Polski na podstawie mapy ogólnogeograficznej
- opisuje granicę między Europą a Azją
na podstawie mapy ogólnogeograficznej Europy - odczytuje szerokość geograficzną
i długość geograficzną wybranych punktów na mapie Polski i Europy- wskazuje na mapie przebieg granic Polski
- omawia proces powstawania gór
- wymienia ruchy górotwórcze, które zachodziły w Europie i w Polsce
- wymienia i wskazuje na mapie ogólnogeograficznej góry fałdowe, zrębowe oraz wulkaniczne w Europie
i w Polsce - omawia zlodowacenia na obszarze Polski
- opisuje nizinne i górskie formy polodowcowe
- porównuje krzywą hipsograficzną Polski i Europy
- dokonuje podziału surowców mineralnych
- podaje cechy klimatu Polski
- podaje zróżnicowanie długości okresu wegetacyjnego w Polsce na podstawie mapy tematycznej
- opisuje wody powierzchniowe Europy na podstawie mapy ogólnogeograficznej
- rozpoznaje typy ujść rzecznych
- opisuje zjawisko powodzi
- wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Polski obszary zagrożone powodzią
- wskazuje na mapie Polski rozmieszczenie największych sztucznych zbiorników wodnych
- omawia wielkość i głębokość Bałtyku
-
- charakteryzuje temperaturę wód oraz zasolenie Bałtyku na tle innych mórz świata
- opisuje świat roślin i zwierząt Bałtyku
- opisuje wybrane typy gleb w Polsce
- przedstawia na podstawie mapy tematycznej rozmieszczenie gleb
na obszarze Polski - omawia na podstawie danych statystycznych wskaźnik lesistości Polski
- omawia strukturę gatunkową lasów
w Polsce - podaje przykłady rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych i pomników przyrody na obszarze wybranego regionu
- przedstawia na podstawie mapy tematycznej rozmieszczenie gleb
- charakteryzuje wybrane parki narodowe w Polsce
Uczeń:
- oblicza rozciągłość południkową
oraz rozciągłość równoleżnikową Europy i Polski - wyjaśnia, jak powstał węgiel kamienny
- charakteryzuje na podstawie map geologicznych obszar Polski na tle struktur geologicznych Europy
- opisuje cechy różnych typów genetycznych gór
- przedstawia współczesne obszary występowania lodowców na Ziemi
i wskazuje je na mapie ogólnogeograficznej świata - charakteryzuje działalność rzeźbotwórczą lądolodu i lodowców górskich na obszarze Polski
- omawia na podstawie mapy ogólnogeograficznej cechy ukształtowania powierzchni Europy
i Polski - opisuje rozmieszczenie surowców mineralnych w Polsce na podstawie mapy tematycznej
- omawia warunki klimatyczne w Europie
- charakteryzuje czynniki kształtujące klimat w Polsce
- omawia wpływ głównych mas powietrza na klimat i pogodę w Polsce
- odczytuje wartości temperatury powietrza i wielkość opadów atmosferycznych z klimatogramów
- wyjaśnia, jak powstają najważniejsze wiatry lokalne w Polsce
- wyjaśnia, na czym polega asymetria dorzeczy Wisły i Odry
- opisuje na podstawie mapy cechy oraz walory Wisły i Odry
- wymienia czynniki sprzyjające powodziom w Polsce
- określa rolę przeciwpowodziową sztucznych zbiorników
- charakteryzuje i rozpoznaje typy wybrzeży Bałtyku
- omawia powstawanie gleby
- wyróżnia najważniejsze cechy wybranych typów gleb na podstawie profili glebowych
- omawia funkcje lasów
- omawia na podstawie mapy Polski przestrzenne zróżnicowanie lesistości
w Polsce - ocenia rolę parków narodowych
i innych form ochrony przyrody
w zachowaniu naturalnych walorów środowiska przyrodniczego
Uczeń:
rozróżnia konsekwencje położenia geograficznego oraz politycznego Polski
charakteryzuje jednostki geologiczne Polski
wskazuje na mapach Europy i Polski obszary, na których występowały ruchy górotwórcze
przedstawia proces powstawania lodowców
wykazuje pasowość rzeźby terenu Polski
przedstawia czynniki kształtujące rzeźbę powierzchni Polski
rozpoznaje główne skały występujące
na terenie Polskipodaje przykłady gospodarczego wykorzystania surowców mineralnych
w Polsceopisuje pogodę kształtowaną przez główne masy powietrza napływające nad teren Polski
opisuje na podstawie map tematycznych rozkład temperatury powietrza oraz opadów atmosferycznych w Polsce
omawia ważniejsze typy jezior w Polsce
analizuje konsekwencje stosowania różnych metod ochrony przeciwpowodziowej
omawia największe powodzie w Polsce
i ich skutkiomawia niszczącą i budującą działalność Bałtyku
omawia procesy i czynniki glebotwórcze
opisuje typy lasów w Polsce
opisuje unikalne na skalę światową obiekty przyrodnicze objęte ochroną
na terenie PolskiUczeń:
wykazuje konsekwencje rozciągłości południkowej i rozciągłości równoleżnikowej Polski i Europy
wykazuje zależność między występowaniem ruchów górotwórczych w Europie a współczesnym ukształtowaniem powierzchni Polski
wykazuje zależność między występowaniem zlodowaceń w Europie a współczesnym ukształtowaniem powierzchni Polski
opisuje wpływ wydobycia surowców mineralnych na środowisko przyrodnicze
wykazuje wpływ zmienności pogody
w Polsce na rolnictwo, transport
i turystykęocenia znaczenie gospodarcze rzek
i jezior w Polsceomawia na wybranych przykładach wpływ wylesiania dorzeczy, regulacji koryt rzecznych, stanu wałów przeciwpowodziowych, zabudowy obszarów zalewowych i sztucznych zbiorników wodnych na wezbrania oraz występowanie i skutki powodzi w Polsce
wymienia główne źródła zanieczyszczeń Morza Bałtyckiego
ocenia przydatność przyrodniczą
i gospodarczą lasów w Polscepodaje argumenty przemawiające
za koniecznością zachowania walorów dziedzictwa przyrodniczegoplanuje wycieczkę do parku narodowego lub rezerwatu przyrody
2. Ludność i urbanizacja w Polsce
Uczeń:
- wymienia nazwy państw sąsiadujących
z Polską - wskazuje na mapie administracyjnej Polski poszczególne województwa i ich stolice
- wyjaśnia znaczenie terminów: przyrost naturalny, współczynnik przyrostu naturalnego, wyż demograficzny, niż demograficzny
- wymienia na podstawie danych statystycznych państwa o różnym współczynniku przyrostu naturalnego
w Europie - wyjaśnia znaczenie terminów: piramida płci i wieku, średnia długość trwania życia
- odczytuje dane dotyczące struktury płci i wieku oraz średniej długości trwania życia w Polsce na podstawie danych statystycznych
- wyjaśnia znaczenie terminu gęstość zaludnienia
- wymienia czynniki wpływające
na rozmieszczenie ludności w Polsce
-
- wyjaśnia znaczenie terminów: migracja, emigracja, imigracja, saldo migracji, przyrost rzeczywisty, współczynnik przyrostu rzeczywistego
- wyjaśnia znaczenie terminu migracje wewnętrzne
-
- wymienia przyczyny migracji wewnętrznych
-
- odczytuje dane dotyczące wielkości
i kierunków emigracji z Polski - wymienia główne skupiska Polonii
- odczytuje dane dotyczące wielkości
-
- wymienia mniejszości narodowe
w Polsce - wskazuje na mapie Polski regiony zamieszkiwane przez mniejszości narodowe
- wyjaśnia znaczenie terminów: struktura zatrudnienia, bezrobocie, stopa bezrobocia, ludność aktywna zawodowo
- odczytuje z danych statystycznych wielkość zatrudnienia w poszczególnych sektorach gospodarki
- odczytuje z mapy zróżnicowanie przestrzenne bezrobocia w Polsce
i w Europie
- wymienia mniejszości narodowe
-
- wyjaśnia znaczenie terminów: miasto, wskaźnik urbanizacji, aglomeracja monocentryczna, aglomeracja policentryczna (konurbacja)
- wymienia największe miasta Polski
i wskazuje je na mapie - wymienia funkcje miast
- odczytuje z danych statystycznych wskaźnik urbanizacji w Polsce
i w wybranych krajach Europy
-
- wymienia przyczyny migracji do stref podmiejskich
- wymienia przyczyny wyludniania się wsi oddalonych od dużych miast
Uczeń:
- wymienia przykłady terytoriów zależnych należących do państw europejskich
- prezentuje na podstawie danych statystycznych zmiany liczby ludności Europy i Polski po II wojnie światowej
- omawia na podstawie wykresu przyrost naturalny w Polsce w latach 1946–2018
- omawia przestrzenne zróżnicowanie współczynnika przyrostu naturalnego
w Polsce - omawia na podstawie danych statystycznych średnią długość trwania życia Polaków na tle europejskich społeczeństw
- wyjaśnia, czym są ekonomiczne grupy wieku
- wyjaśnia przyczyny zróżnicowania gęstości zaludnienia w Polsce
- omawia na podstawie mapy tematycznej przestrzenne zróżnicowanie gęstości zaludnienia
w Polsce - podaje najważniejsze cechy migracji wewnętrznych w Polsce
- wymienia główne przyczyny migracji zagranicznych w Polsce
- określa kierunki napływu imigrantów
do Polski- wskazuje na mapie województw podlaskiego i zachodniopomorskiego obszary o dużym wzroście liczby ludności
- charakteryzuje mniejszości narodowe mniejszości etniczne i społeczności etniczne w Polsce
- podaje przyczyny bezrobocia w Polsce
- porównuje wielkość bezrobocia
w Polsce i innych krajach europejskich na podstawie danych statystycznych - podaje przyczyny rozwoju największych miast w Polsce
- podaje przykłady miast o różnych funkcjach w Polsce
- wymienia typy zespołów miejskich
w Polsce i podaje ich przykłady - wskazuje różnice między aglomeracją monocentryczną a aglomeracją policentryczną
- omawia przyczyny migracji do stref podmiejskich
Uczeń:
- omawia zmiany na mapie politycznej Europy w drugiej połowie XX w.
- oblicza współczynnik przyrostu naturalnego
- podaje przyczyny zróżnicowania przyrostu naturalnego w Europie
i w Polsce - omawia czynniki wpływające na liczbę urodzeń w Polsce
- porównuje udział poszczególnych grup wiekowych ludności w Polsce na podstawie danych statystycznych
- oblicza wskaźnik gęstości zaludnienia Polski
- opisuje na podstawie mapy cechy rozmieszczenia ludności w Polsce
- opisuje skutki migracji zagranicznych
w Polsce- porównuje przyrost rzeczywisty ludności w Polsce i w wybranych państwach Europy
- omawia przyczyny migracji wewnętrznych w Polsce
-
- wskazuje na mapie województw podlaskiego i zachodniopomorskiego gminy o dużym spadku liczby ludności
- analizuje współczynnik salda migracji
na przykładzie województw zachodniopomorskiego i podlaskiego
-
- porównuje strukturę narodowościową ludności Polski ze strukturą narodowościową ludności w wybranych państwach europejskich
- określa na podstawie danych statystycznych różnice między strukturą zatrudnienia ludności w poszczególnych województwach
- porównuje stopę bezrobocia
w wybranych krajach europejskich - charakteryzuje funkcje wybranych miast w Polsce
- omawia przyczyny rozwoju miast
w Polsce - porównuje wskaźnik urbanizacji
w Polsce i wybranych krajach Europy - analizuje rozmieszczenie oraz wielkość miast w Polsce
-
- omawia na podstawie map tematycznych zmiany liczby ludności
w strefach podmiejskich Krakowa
i Warszawy
- omawia na podstawie map tematycznych zmiany liczby ludności
Uczeń:
omawia podział administracyjny Polski
omawia na podstawie danych statystycznych uwarunkowania przyrostu naturalnego w Polsce na tle Europy
omawia strukturę płci i strukturę wieku ludności Polski na tle tych struktur w wybranych państwach europejskich na podstawie piramidy płci i wieku
omawia przyrodnicze i pozaprzyrodnicze czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności w wybranych państwach Europy i Polski
oblicza przyrost rzeczywisty i współczynnik przyrostu rzeczywistego w Polsce
charakteryzuje skutki migracji wewnętrznych w Polsce
wyjaśnia wpływ migracji na strukturę wieku ludności obszarów wiejskich
omawia przyczyny rozmieszczenia mniejszości narodowych w Polsce
przedstawia strukturę wyznaniową Polaków na tle innych państw Europy
omawia strukturę zatrudnienia wg działów gospodarki w poszczególnych województwach
analizuje wielkość miast w Polsce i ich rozmieszczenie wg grup wielkościowych
omawia pozytywne i negatywne skutki urbanizacji
omawia wpływ migracji do stref podmiejskich na przekształcenie struktury demograficznej okolic Krakowa i Warszawy
określa zmiany w użytkowaniu
i zagospodarowaniu stref podmiejskich na przykładzie Krakowa i WarszawyUczeń:
analizuje na podstawie dostępnych źródeł ekonomiczne skutki utrzymywania się niskich lub ujemnych wartości współczynnika przyrostu naturalnego w krajach Europy i Polski
analizuje konsekwencje starzenia się społeczeństwa europejskiego
analizuje skutki nierównomiernego rozmieszczenia ludności w Polsce
ocenia skutki migracji zagranicznych
w Polsce i w Europieukazuje na wybranych przykładach wpływ procesów migracyjnych
na strukturę wieku i zmiany zaludnienia obszarów wiejskichomawia na podstawie dostępnych źródeł problemy mniejszości narodowych w Europie i w Polsce
analizuje na podstawie dostępnych źródeł skutki bezrobocia w Polsce
omawia na podstawie dostępnych źródeł zmiany zachodzące w procesie urbanizacji w Polsce po II wojnie światowej
identyfikuje na wybranych przykładach związki między rozwojem dużych miast a zmianami w użytkowaniu
i zagospodarowaniu terenu, w stylu zabudowy oraz w strukturze demograficznej w strefach podmiejskich3. Rolnictwo i przemysł Polski
Uczeń:
- wymienia funkcje rolnictwa
- wymienia przyrodnicze
i pozaprzyrodnicze warunki rozwoju rolnictwa w Polsce - wymienia na podstawie map tematycznych regiony rolnicze w Polsce
- wyjaśnia znaczenie terminów: plon, zbiór, areał
- wymienia główne uprawy w Polsce
- wskazuje na mapie główne obszary upraw w Polsce
- wyjaśnia znaczenie terminów: chów, pogłowie
- wymienia główne zwierzęta gospodarskie w Polsce
- wskazuje na mapie obszary chowu zwierząt gospodarskich
- dokonuje podziału przemysłu na sekcje
i działy - wymienia funkcje przemysłu
- wymienia przyrodnicze
-
- wymienia podstawowe cechy gospodarki centralnie sterowanej
i gospodarki rynkowej
- wymienia podstawowe cechy gospodarki centralnie sterowanej
-
- wymienia źródła energii
- wymienia typy elektrowni
- wskazuje na mapie największe elektrownie w Polsce
-
- wymienia główne źródła energii
w województwach pomorskim i łódzkim
- wymienia główne źródła energii
-
- wymienia największe porty morskie
w Polsce i wskazuje je na mapie
- wymienia największe porty morskie
- wymienia źródła zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego
- podaje przyczyny kwaśnych opadów
Uczeń:
- opisuje warunki przyrodnicze
i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa
w Polsce - prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę wielkościową gospodarstw rolnych w Polsce
- przedstawia znaczenie gospodarcze głównych upraw w Polsce
- prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę upraw w Polsce
- wymienia główne rejony warzywnictwa
i sadownictwa w Polsce - przedstawia znaczenie gospodarcze produkcji zwierzęcej w Polsce
- wymienia czynniki lokalizacji chowu bydła, trzody chlewnej i drobiu w Polsce
- omawia cechy polskiego przemysłu
- wymienia przyczyny zmian w strukturze przemysłu Polski
- omawia cechy gospodarki Polski przed 1989 rokiem i po nim
- lokalizuje na mapie Polski elektrownie cieplne, wodne i niekonwencjonalne
- opisuje wielkość produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych
- podaje przyczyny rozwoju energetyki wiatrowej i słonecznej
w województwach pomorskim i łódzkim
- podaje przyczyny rozwoju energetyki wiatrowej i słonecznej
- opisuje na podstawie danych statystycznych wielkość przeładunków w polskich portach morskich
- omawia rodzaje zanieczyszczeń i ich źródła
Uczeń:
- przedstawia rolnictwo, jako sektor gospodarki oraz jego rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju
- charakteryzuje regiony rolnicze
o najkorzystniejszych warunkach
do produkcji rolnej w Polsce - przedstawia strukturę użytkowania ziemi w Polsce na tle innych krajów Europy
- prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę chowu zwierząt gospodarskich w Polsce
- przedstawia przemysł, jako sektor gospodarki i jego rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju
- opisuje rozmieszczenie przemysłu
w Polsce
- charakteryzuje regiony rolnicze
-
- omawia strukturę zatrudnienia
w konurbacji katowickiej i aglomeracji łódzkiej przed 1989 rokiem
- omawia strukturę zatrudnienia
-
- prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę produkcji energii elektrycznej w Polsce na tle wybranych krajów Europy
-
- wyjaśnia wpływ warunków pozaprzyrodniczych na wykorzystanie OZE w województwach pomorskim
i łódzkim
- wyjaśnia wpływ warunków pozaprzyrodniczych na wykorzystanie OZE w województwach pomorskim
-
- opisuje na podstawie danych statystycznych strukturę przeładunków w polskich portach morskich
- opisuje strukturę połowów ryb w Polsce
- charakteryzuje wpływ poszczególnych sektorów gospodarki na stan środowiska
- wymienia źródła zanieczyszczeń komunalnych
Uczeń:
omawia poziom mechanizacji
i chemizacji rolnictwa w Polscecharakteryzuje czynniki wpływające
na rozmieszczenie upraw w Polsceporównuje produkcję roślinną w Polsce na tle produkcji w innych krajach Europy
porównuje produkcję zwierzęcą
w Polsce na tle produkcji w innych krajach Europyomawia rozwój przemysłu w Polsce
po II wojnie światowejanalizuje przyczyny i skutki restrukturyzacji polskiego przemysłu
opisuje zmiany, które zaszły
w strukturze produkcji po 1989 roku
w konurbacji katowickiej i aglomeracji łódzkiejomawia na podstawie dostępnych źródeł zmiany zachodzące współcześnie w polskiej energetyce
wymienia korzyści płynące
z wykorzystania źródeł odnawialnych
do produkcji energiianalizuje dane statystyczne dotyczące liczby farm wiatrowych w Łódzkiem
i Pomorskiemokreśla na podstawie dostępnych źródeł uwarunkowania rozwoju gospodarki morskiej w Polsce
omawia rozwój przemysłu stoczniowego w Polsce
analizuje na podstawie danych statystycznych stopień zanieczyszczenia wód śródlądowych
omawia skutki zanieczyszczenia środowiska naturalnego
Uczeń:
przedstawia korzyści dla polskiego rolnictwa wynikające z członkostwa naszego kraju w Unii Europejskiej
dokonuje na podstawie danych statystycznych analizy zmian pogłowia wybranych zwierząt gospodarskich
w Polsce po 2000 roku i wyjaśnia ich przyczynywykazuje na podstawie dostępnych źródeł wpływ przemian politycznych
i gospodarczych w Polsce po 1998 roku na zmiany struktury zatrudnienia
w wybranych regionach krajuanalizuje na wybranych przykładach warunki przyrodnicze
i pozaprzyrodnicze sprzyjające produkcji energii ze źródeł odnawialnych
i nieodnawialnych lub ograniczające tę produkcję oraz określa ich wpływ
na rozwój energetykiprzedstawia perspektywy rozwoju gospodarki morskiej w Polsce
ustala na podstawie dostępnych źródeł, w których regionach w Polsce występuje największe zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego
4. Usługi w Polsce
Uczeń:
- podaje przykłady różnych rodzajów usług w Polsce
- wyjaśnia znaczenie terminu komunikacja
- wyróżnia rodzaje transportu w Polsce
- wskazuje na mapie Polski porty morskie oraz lotnicze
- wyróżnia rodzaje łączności
- wyjaśnia znaczenie terminów: centra logistyczne, spedycja
- wyjaśnia znaczenie terminów: eksport, import, bilans handlu zagranicznego
- wymienia państwa będące głównymi partnerami handlowymi Polski
- wyjaśnia znaczenie terminów: turystyka, walory turystyczne, infrastruktura turystyczna
- wymienia regiony turystyczne Polski
i wskazuje je na mapie - wymienia główne atrakcje turystyczne wybrzeża Bałtyku i Małopolski
- Uczeń:
- omawia zróżnicowanie usług w Polsce
- omawia rodzaje transportu lądowego
w Polsce - omawia na podstawie map tematycznych gęstość dróg kołowych
w Polsce - omawia na podstawie mapy tematycznej gęstość sieci kolejowej
w Polsce - omawia na podstawie danych statystycznych stan morskiej floty transportowej w Polsce
- omawia rodzaje transportu lądowego
-
- omawia na podstawie mapy sieć autostrad i dróg ekspresowych
-
- wymienia towary, które dominują
w polskim handlu zagranicznym
- wymienia towary, które dominują
-
- wymienia rodzaje usług, które rozwijają się dzięki wzrostowi ruchu turystycznego
-
- omawia czynniki rozwoju turystyki
- wymienia polskie obiekty znajdujące się na Liście światowego dziedzictwa UNESCO i wskazuje je na mapie
Uczeń:
- przedstawia usługi, jako sektor gospodarki oraz ich rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju
- charakteryzuje udział poszczególnych rodzajów transportu w przewozach pasażerów i ładunków
- omawia ruch pasażerski w portach lotniczych Polski
- podaje przyczyny nierównomiernego dostępu do środków łączności
na terenie Polski
-
- wymienia główne inwestycje przemysłowe we Wrocławiu i w jego okolicach
- wskazuje na mapie tematycznej przykłady miejsc, w których przebieg autostrad i dróg ekspresowych sprzyja powstawaniu centrów logistycznych
-
- przedstawia przyczyny niskiego salda bilansu handlu zagranicznego w Polsce
- charakteryzuje polskie obiekty znajdujące się na Liście światowego dziedzictwa UNESCO
- charakteryzuje na przykładach walory turystyczne Polski
-
- wskazuje na mapie położenie głównych atrakcji wybrzeża Bałtyku i Małopolski
Uczeń:
wyjaśnia przyczyny zróżnicowania sieci transportowej w Polsce
określa znaczenie transportu w rozwoju gospodarczym Polski
prezentuje na podstawie dostępnych źródeł problemy polskiego transportu wodnego i lotniczego
określa znaczenie łączności w rozwoju gospodarczym Polski
omawia rolę transportu morskiego
w rozwoju innych działów gospodarkiocenia znaczenie handlu zagranicznego dla polskiej gospodarki
analizuje na podstawie dostępnych źródeł wpływy z turystyki w Polsce
i w wybranych krajach Europyocenia na podstawie dostępnych źródeł atrakcyjność turystyczną wybranego regionu Polski
analizuje dane statystyczne dotyczące ruchu turystycznego nad Morzem Bałtyckim i w Krakowie
określa wpływ walorów przyrodniczych wybrzeża Bałtyku oraz dziedzictwa kulturowego Małopolski na rozwój turystyki na tych obszarach
Uczeń:
identyfikuje związki między przebiegiem autostrad a lokalizacją przedsiębiorstw przemysłowych oraz centrów logistycznych i handlowych
na wybranym obszarze krajuidentyfikuje związki między transportem morskim a lokalizacją inwestycji przemysłowych i usługowych
na przykładzie Trójmiastapodaje przykłady sukcesów polskich firm na arenie międzynarodowej
ocenia na podstawie dostępnych źródeł poziom rozwoju turystyki zagranicznej
w Polsce na tle innych krajów Europyomawia na podstawie dostępnych źródeł zmiany, które zaszły
w geograficznych kierunkach wymiany międzynarodowej Polski5. Mój region i moja mała ojczyzna
Uczeń:
- wyjaśnia znaczenie terminu region
- wskazuje położenie swojego regionu
na mapie ogólnogeograficznej Polski - wymienia i wskazuje na mapie ogólnogeograficznej sąsiednie regiony
- wymienia najważniejsze walory przyrodnicze regionu
- wyjaśnia znaczenie terminu mała ojczyzna
- wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Polski, na mapie topograficznej lub
na planie miasta obszar małej ojczyzny - przedstawia źródła informacji o małej ojczyźnie
- wymienia walory środowiska geograficznego małej ojczyzny
Uczeń:
- charakteryzuje środowisko przyrodnicze regionu oraz określa jego główne cechy na podstawie map tematycznych
- rozpoznaje skały występujące
w regionie miejsca zamieszkania - wyróżnia najważniejsze cechy gospodarki regionu na podstawie danych statystycznych i map tematycznych
- określa obszar utożsamiany z własną małą ojczyzną jako symboliczną przestrzenią w wymiarze lokalnym
- rozpoznaje w terenie obiekty charakterystyczne dla małej ojczyzny
i decydujące o jej atrakcyjności
Uczeń:
- wyjaśnia uwarunkowania zróżnicowania środowiska przyrodniczego w swoim regionie
- analizuje genezę rzeźby terenu swojego regionu
- prezentuje główne cechy struktury demograficznej ludności regionu
- prezentuje główne cechy gospodarki regionu
- opisuje walory środowiska geograficznego małej ojczyzny
- omawia historię małej ojczyzny
na podstawie dostępnych źródeł
Uczeń:
przedstawia w dowolnej formie (np. prezentacji multimedialnej, plakatu, wystawy fotograficznej) przyrodnicze
i kulturowe walory swojego regionuprezentuje na podstawie informacji wyszukanych w różnych źródłach
i w dowolnej formie (np. prezentacji multimedialnej, plakatu, wystawy fotograficznej) atrakcyjność osadniczą oraz gospodarczą małej ojczyzny jako miejsca zamieszkania i rozwoju określonej działalności gospodarczejUczeń:
projektuje na podstawie wyszukanych informacji trasę wycieczki krajoznawczej po własnym regionie
wykazuje na podstawie obserwacji terenowych przeprowadzonych
w wybranym miejscu własnego regionu zależności między elementami środowiska geograficznegoplanuje wycieczkę po swojej małej ojczyźnie
projektuje na podstawie własnych obserwacji terenowych działania służące zachowaniu walorów środowiska geograficznego (przyrodniczego i kulturowego) oraz poprawie warunków życia lokalnej społeczności
podaje przykłady osiągnięć Polaków
w różnych dziedzinach życia społeczno-
-gospodarczego na arenie międzynarodowejWymagania edukacyjne z geografii dla klasy 8
oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej – Planeta Nowa autorstwaEwy Marii Tuz i Barbary Dziedzic
Wymagania na poszczególne oceny
ocena dopuszczająca
ocena dostateczna
ocena dobra
ocena bardzo dobra
ocena celująca
I. Azja
Uczeń:
- wskazuje na mapie położenie geograficzne Azji
- wymienia formy ukształtowania powierzchni Azji
- wymienia strefy klimatyczne Azji
na podstawie mapy klimatycznej - wymienia największe rzeki Azji
- wymienia strefy aktywności sejsmicznej w Azji na podstawie mapy geologicznej
- wyjaśnia znaczenie terminu wulkanizm
- odczytuje z mapy nazwy największych wulkanów w Azji
- wskazuje na mapie zasięg Ognistego Pierścienia Pacyfiku
- wymienia czynniki przyrodnicze wpływające na rozwój rolnictwa w Azji
- wymienia główne uprawy w Azji
na podstawie mapy gospodarczej - określa cechy położenia Japonii na podstawie mapy ogólnogeograficznej
- wymienia cechy środowiska naturalnego Japonii
- wymienia główne uprawy w Japonii
- określa cechy położenia Chin na podstawie mapy ogólnogeograficznej
- lokalizuje na mapie ośrodki przemysłu zaawansowanych technologii
w Chinach - wymienia główne uprawy w Chinach
i opisuje ich rozmieszczenie na podstawie mapy gospodarczej - określa położenie geograficzne Indii
- porównuje liczbę ludności Chin i Indii oraz odczytuje z wykresu ich prognozę
- wymienia największe aglomeracje Indii i wskazuje je na mapie
- wyjaśnia znaczenie terminu slumsy
- wymienia główne rośliny uprawne
w Indiach i wskazuje na mapie tematycznej regiony ich występowania - wymienia surowce mineralne w Indiach i wskazuje na mapie regiony ich występowania
- określa położenie geograficzne Bliskiego Wschodu
- wymienia państwa leżące na Bliskim Wschodzie na podstawie mapy politycznej
- wskazuje na mapie miejsca konfliktów zbrojnych na Bliskim Wschodzie
Uczeń:
- opisuje linię brzegową Azji na podstawie mapy świata
- charakteryzuje zróżnicowanie środowiska geograficznego Azji
- przedstawia kontrasty
w ukształtowaniu powierzchni terenu Azji - omawia czynniki klimatyczne kształtujące klimat Azji
- omawia strefy roślinne Azji
- omawia budowę wulkanu
na podstawie ilustracji - wymienia typy wulkanów i podaje
ich główne cechy - wskazuje na mapie obszary Azji
o korzystnych i niekorzystnych warunkach do rozwoju rolnictwa - wymienia czołówkę państw azjatyckich w światowych zbiorach roślin uprawnych na podstawie infografiki
- charakteryzuje ukształtowanie powierzchni Japonii
- omawia strukturę zatrudnienia
w Japonii na podstawie analizy danych statystycznych - omawia warunki naturalne rozwoju rolnictwa w Japonii
- przedstawia cechy rolnictwa Japonii na podstawie analizy danych statystycznych
- określa różnorodność cech środowiska geograficznego Chin na podstawie mapy tematycznej
- omawia czynniki przyrodnicze sprzyjające osadnictwu w Chinach
- przedstawia nierównomierne rozmieszczenie ludności Chin na podstawie mapy gęstości zaludnienia
- omawia główne kierunki produkcji rolnej w Chinach
- omawia cechy środowiska geograficznego Półwyspu Indyjskiego
- podaje przyczyny powstawania slumsów w Indiach
- omawia warunki uprawy roślin
w Indiach na podstawie mapy tematycznej - charakteryzuje indyjską Dolinę Krzemową
- omawia cechy środowiska przyrodniczego Bliskiego Wschodu
- omawia wielkość zasobów ropy naftowej na świecie i na Bliskim Wschodzie na podstawie wykresu
i mapy tematycznej - przedstawia cele organizacji OPEC
Uczeń:
- omawia budowę geologiczną Azji
na podstawie mapy tematycznej - omawia cyrkulację monsunową i jej wpływ na klimat Azji
- charakteryzuje kontrasty klimatyczne
i roślinne w Azji na podstawie mapy tematycznej - omawia czynniki wpływające na układ sieci rzecznej w Azji
- omawia płytową budowę litosfery
na podstawie map tematycznych - wyjaśnia przyczyny występowania trzęsień ziemi i tsunami w Azji
- opisuje przebieg trzęsienia ziemi
- omawia warunki przyrodnicze
i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa
w Azji - opisuje ekstremalne zjawiska klimatyczne i ich skutki w Japonii opisuje skutki występowania tajfunów na obszarze Japonii
- omawia bariery utrudniające rozwój gospodarki Japonii
- omawia znaczenie i rolę transportu
w gospodarce Japonii - omawia cechy gospodarki Chin
- analizuje wielkości PKB w Chinach na tle innych krajów świata na podstawie danych statystycznych
- charakteryzuje tradycyjne rolnictwo
i warunki rozwoju rolnictwa Chin - przedstawia problemy demograficzne Indii
- omawia system kastowy w Indiach
- przedstawia zróżnicowanie indyjskiej edukacji
- analizuje strukturę zatrudnienia
i strukturę PKB Indii na podstawie wykresu - charakteryzuje przemysł przetwórczy Indii
- omawia zróżnicowanie religijne na Bliskim Wschodzie
- omawia wpływ religii nażycie muzułmanów
- przedstawia znaczenie przemysłu naftowego w krajach Bliskiego Wschodu
Uczeń:
- analizuje azjatyckie rekordy dotyczące rzeźby terenu, linii brzegowej
i hydrosfery na podstawie infografiki - omawia powstawanie Himalajów
i rowów oceanicznych - przedstawia sposoby zabezpieczania ludzi przed skutkami trzęsień ziemi
- omawia warunki klimatyczne w Azji wpływające na rytm uprawy ryżu
- omawia znaczenie uprawy ryżu dla krajów Azji Południowo-Wschodniej
- wykazuje związek między budową geologiczną a występowaniem wulkanów, trzęsień ziemi i tsunami
w Japonii - analizuje źródła gospodarczego rozwoju Japonii
- charakteryzuje cechy nowoczesnej gospodarki Japonii oraz rodzaje produkcji przemysłowej
- uzasadnia, że gospodarka Japonii należy do najnowocześniejszych na świecie
- przedstawia problemy demograficzne
i społeczne Chin z uwzględnieniem przyrostu naturalnego na podstawie analizy danych statystycznych - omawia znaczenie nowoczesnych kolei w rozwoju gospodarczym Chin
- omawia kontrasty etniczne, językowe
i religijne w Indiach - charakteryzuje cechy gospodarki Indii
i możliwości ich rozwoju - omawia znaczenie ropy naftowej
w rozwoju ekonomicznym państw Bliskiego Wschodu - omawia źródła konfliktów zbrojnych
i terroryzmu na Bliskim Wschodzie
Uczeń:
wyjaśnia, dlaczego na wschodnich wybrzeżach Azji występuje wiele wulkanów
udowadnia słuszność stwierdzenia,
że Azja to kontynent kontrastów geograficznychomawia wpływ budowy geologicznej
na występowanie rowów tektonicznych, wulkanów, trzęsień ziemi i tsunamiocenia skutki trzęsień ziemi dla obszarów gęsto zaludnionych
wyjaśniana podstawie mapy ogólnogeograficznej i analizy danych statystycznych, dlaczego grunty orne mają niewielki udział w strukturze użytkowania ziemi w Azji
wykazuje związki między cechami klimatu monsunowego a rytmem upraw i „kulturą ryżu” w Azji Południowo-Wschodniej
ocenia znaczenie warunków przyrodniczych i czynników społeczno-kulturowych w tworzeniu nowoczesnej gospodarki Japonii
omawia wpływ gospodarki Chin na gospodarkę światową
opisuje główne problemy indyjskiego społeczeństwa oraz przedstawia ich przyczyny
analizuje skutki występowania konfliktów zbrojnych na Bliskim Wschodzie
II. Afryka
Uczeń:
-
- określa położenie matematyczno-
-geograficzne Afryki na podstawie mapy ogólnogeograficznej - wymienia strefy klimatyczne Afryki
- wymienia największe rzeki i jeziora Afryki
- wymienia czynniki przyrodnicze wpływające na rozwój rolnictwa
w Afryce - wymienia główne uprawy w Afryce
- wymienia surowce mineralne Afryki
na podstawie mapy gospodarczej - wskazuje obszary występowania surowców mineralnych na terenie Afryki
- wymienia atrakcyjne turystycznie państwa Afryki
- określa położenie geograficzne Etiopii
- wyjaśnia różnicę między głodem
a niedożywieniem - wymienia państwa w Afryce dotknięte głodem i niedożywieniem
- określa położenie geograficzne Kenii
- wymienia obiekty turystyczne na terenie Kenii
- określa położenie matematyczno-
Uczeń:
- omawia cechy ukształtowania powierzchni Afryki
- wymienia cechy różnych typów klimatu w Afryce na podstawie klimatogramów
- charakteryzuje sieć rzeczną i jeziora Afryki
- omawia czynniki przyrodnicze
i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa
w Afryce - charakteryzuje znaczenie hodowli zwierząt w krajach Afryki
- przedstawia zróżnicowanie PKB
w różnych państwach Afryki na podstawie analizy danych statystycznych - omawia przemysł wydobywczy w Afryce
- wskazuje państwa w Afryce dotknięte problemem głodu i niedożywienia na podstawie mapy tematycznej
- analizuje niedożywienie ludności
w Afryce na podstawie wykresu - przedstawia ruch turystyczny Kenii na podstawie analizy danych statystycznych
Uczeń:
- omawia wpływ czynników klimatotwórczych na klimat Afryki
- omawia rozmieszczenie opadów atmosferycznych w Afryce na podstawie mapy klimatycznej
- omawia udział rolnictwa w strukturze zatrudnienia w wybranych państwach Afryki na podstawie wykresu
- omawia gospodarkę w strefie Sahelu
- omawia cechy gospodarki krajów Afryki na podstawie analizy danych statystycznych
- przedstawia nowoczesne działy gospodarki Afryki
- omawia rozwój i znaczenie usług
w Afryce - omawia przyczyny niedożywienia ludności w Etiopii
- opisuje zmiany w poziomie niedożywienia ludności Etiopii
- wymienia obiekty w Kenii wpisane na listę dziedzictwa UNESCO
- opisuje walory kulturowe Kenii na podstawie wybranych źródeł informacji
Uczeń:
- omawia związek budowy geologicznej Afryki z powstawaniem rowów tektonicznych
- wyjaśnia cyrkulację powietrza w strefie międzyzwrotnikowej
- omawia przyczyny procesu pustynnienia w strefie Sahelu
- omawia typy rolnictwa w Afryce
- przedstawia czynniki ograniczające rozwój gospodarki w Afryce
- omawia skutki niedożywienia ludności
w Etiopii - omawia bariery ograniczające rozwój turystyki w Afryce
- omawia walory przyrodnicze Kenii wpływające na rozwój turystyki
Uczeń:
wyjaśnia istnienie strefowości klimatyczno-roślinno-glebowej
w Afrycewyjaśnia związki między warunkami przyrodniczymi a możliwościami gospodarowania w strefie Sahelu
ocenia skutki stosowania rolnictwa żarowo-odłogowego i plantacyjnego
w Afryce Zachodniejprzedstawia rolę chińskich inwestycji na kontynencie afrykańskim
przedstawia sposoby walki z głodem ludności Afryki na przykładzie Etiopii
określa związki między warunkami przyrodniczymi i kulturowymi
a rozwojem turystyki na przykładzie Keniiprzedstawia argumenty pomagające przełamywać stereotypy na temat Afryki
III. Ameryka Północna i Ameryka Południowa
Uczeń:
- określa położenie geograficzne Ameryki
- wymienia nazwy mórz i oceanów oblewających Amerykę Północną
i Amerykę Południową - wymienia największe rzeki Ameryki
i wskazuje je na mapie - wyjaśnia znaczenie terminów: tornado, cyklon tropikalny
- wskazuje na mapie Aleję Tornad
- wymienia nazwy wybranych cyklonów tropikalnych w XXI wieku
- określa położenie geograficzne Amazonii
- omawia florę i faunę lasów równikowych
- podaje liczbę ludności Ameryki Północnej i Ameryki Południowej
na podstawie wykresu - wymienia główne odmiany człowieka zamieszkujące Amerykę
- wyjaśnia znaczenie terminów: urbanizacja, wskaźnik urbanizacji, aglomeracja, megalopolis
- wymienia obszary słabo i gęsto zaludnione w Ameryce Północnej
i Ameryce Południowej i wskazuje je na mapie - wymienia największe miasta
i aglomeracje Ameryki Północnej
i Ameryki Południowej i wskazuje
na mapie - przedstawia położenie geograficzne Kanady na podstawie mapy ogólnogeograficznej
- wymienia główne uprawy na terenie Kanady
- wskazuje zasięg występowania głównych upraw w Kanadzie na mapie gospodarczej
- określa położenie geograficzne Stanów Zjednoczonych
- wyjaśnia znaczenie terminów: produkt światowy brutto, technopolia
- wymienia główne działy przemysłu
w Stanach Zjednoczonych - wymienia rodzaje usług wyspecjalizowanych w Stanach Zjednoczonych
Uczeń:
- wymienia nazwy państw leżących
w Ameryce Północnej i Ameryce Południowej - podaje główne cechy ukształtowania powierzchni Ameryki
- wymienia strefy klimatyczne Ameryki
- omawia przyczyny powstawania tornad i cyklonów tropikalnych
- podaje główne rejony występowania cyklonów tropikalnych i kierunki ich przemieszczania się
- podaje cechy środowiska geograficznego Amazonii
- omawia cechy klimatu Amazonii
- podaje przyczyny zróżnicowania etnicznego i kulturowego Ameryki
- przedstawia czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności w Ameryce Północnej i Ameryce Południowej
- analizuje liczbę ludności miejskiej
w ogólnej liczbie ludności państw Ameryki na podstawie mapy tematycznej - przedstawia cechy położenia geograficznego Kanady na podstawie mapy ogólnogeograficznej
- omawia ukształtowanie powierzchni Kanady
- przedstawia czynniki wpływające na klimat Kanady
- omawia strukturę użytkowania ziemi
w Kanadzie na podstawie wykresu - opisuje cechy położenia geograficznego Stanów Zjednoczonych
- wymienia czynniki wpływające na rozwój Doliny Krzemowej
- omawia strukturę użytkowania ziemi
w Stanach Zjednoczonych na podstawie wykresu
Uczeń:
-
- charakteryzuje budowę geologiczną Ameryki
- omawia czynniki klimatyczne wpływające na klimat Ameryki
- porównuje strefy klimatyczne ze strefami roślinnymi w Ameryce
- charakteryzuje wody powierzchniowe Ameryki na podstawie mapy ogólnogeograficznej
- omawia mechanizm powstawania tornad i cyklonów tropikalnych
- podaje przyczyny wysokich rocznych sum opadów atmosferycznych
w Amazonii - opisuje piętrowość wilgotnych lasów równikowych w Amazonii
- omawia wielkie migracje w historii zasiedlania Ameryki
- omawia zmiany liczby ludności
w Ameryce na przestrzeni lat
na podstawie wykresu - omawia rozwój miast Ameryki
na podstawie wybranych źródeł - podaje przykłady megalopolis
w Ameryce i wskazuje je na mapie - podaje przyczyny powstawania slumsów w wielkich miastach na przykładzie Ameryki Południowej
- przedstawia zasięg występowania lasów w Kanadzie na podstawie mapy tematycznej
- przedstawia miejsce Kanady
w światowym eksporcie wybranych płodów rolnych na podstawie wykresu - omawia znaczenie przemysłu i jego kluczowe działy w Stanach Zjednoczonych
- omawia cechy rolnictwa Stanów Zjednoczonych
Uczeń:
- wykazuje związek ukształtowania powierzchni z budową geologiczną
w Ameryce - omawia związek stref klimatycznych ze strefami roślinnymi w Ameryce
- przedstawia skutki występowania tornad i cyklonów tropikalnych
w Ameryce - omawia ekologiczne następstwa wylesiania Amazonii
- podaje kierunki gospodarczego wykorzystania Amazonii
- przedstawia sytuację rdzennej ludności w Ameryce
- przedstawia negatywne skutki urbanizacji w Ameryce
- określa cechy megalopolis w Ameryce Północnej
- omawia czynniki wpływające na przebieg północnej granicy upraw
i lasów w Kanadzie - opisuje cechy gospodarstw wielkoobszarowych na terenie Kanady
- charakteryzuje wybrane wskaźniki rozwoju gospodarczego Stanów Zjednoczonych
- omawia znaczenie usług wyspecjalizowanych w gospodarce Stanów Zjednoczonych
- omawia przyczyny marnowania żywności na przykładzie Stanów Zjednoczonych
Uczeń:
ustala prawidłowości w ukształtowaniu powierzchni Ameryki Północnej
i Ameryki Południowej na podstawie map tematycznychprzedstawia sposoby ochrony przed nadchodzącym cyklonem na podstawie wybranych źródeł informacji
przedstawia działania człowieka mające na celu ochronę walorów przyrodniczych Amazonii
omawia skutki zanikania kultur pierwotnych na przykładzie Ameryki Północnej i Ameryki Południowej
opisuje problemy ludności mieszkających w slumsach na podstawie materiałów źródłowych
wykazuje zależność między ukształtowaniem powierzchni, cyrkulacją powietrza, odległością
od morza, prądami morskimi
a przebiegiem północnej granicy upraw i lasów w Kanadzieomawia cechy charakterystyczne gospodarki Kanady z uwzględnieniem surowców mineralnych, rozwoju przemysłu i handlu
ocenia wpływ przemysłu zaawansowanych technologii na rozwój gospodarki Stanów Zjednoczonych
ocenia rolę Stanów Zjednoczonych
w gospodarce światowej na podstawie analizy danych statystycznychIV. Australia i Oceania
Uczeń:
- określa położenie geograficzne Australii i Oceanii
- wymienia największe pustynie Australii na podstawie mapy
- wyjaśnia znaczenie terminu basen artezyjski
- wymienia endemity w Australii oraz na wyspach Oceanii
- przedstawia liczbę ludności i gęstość zaludnienia w Australii na podstawie mapy tematycznej i analizy danych statystycznych
- wymienia największe miasta Australii oraz wskazuje jena mapie
Uczeń:
- charakteryzuje środowisko przyrodnicze Australii i Oceanii
- charakteryzuje ukształtowanie powierzchni Australii
- wymienia strefy klimatyczne w Australii
- charakteryzuje wody powierzchniowe Australii
- omawia czynniki przyrodnicze wpływające na rozmieszczenie ludności w Australii
- omawia występowanie surowców mineralnych w Australii na podstawie mapy tematycznej
Uczeń:
- wymienia cechy charakterystyczne poszczególnych typów klimatu
w Australii na podstawie klimatogramów- omawia strefowość roślinną w Australii na podstawie mapy tematycznej
- omawia bariery utrudniające zamieszkanie Australii
- charakteryzuje rdzennych mieszkańców Australii
- omawia cechy rolnictwa Australii na tle warunków przyrodniczych
- przedstawia znaczenie turystyki
w rozwoju gospodarki Australii i Oceanii
Uczeń:
- wyjaśnia wpływ położenia Australii
na klimat- omawia zasoby wód artezyjskich i ich rolę w gospodarce Australii
- wyjaśnia, dlaczego Australia jest atrakcyjna dla imigrantów
- omawia znaczenie przemysłów przetwórczego i zaawansowanych technologii w rozwoju Australii
Uczeń:
wykazuje zależność między klimatem
a zasobami wód powierzchniowych
w Australiiwykazuje zależność pomiędzy rozmieszczeniem ludności a warunkami naturalnymi występującymi w Australii
określa główne cechy gospodarki Australii na tle warunków przyrodniczych
V. Obszary okołobiegunowe
Uczeń:
- określa położenie geograficzne obszarów okołobiegunowych
- wyjaśnia znaczenie terminów: góra lodowa, pak lodowy, lądolód, lodowce szelfowe, nunataki
- wymienia gatunki roślin i zwierząt
na obszarach Arktyki i Antarktyki - wymienia surowce mineralne
na obszarach Arktyki i Antarktyki - wskazuje na mapie Antarktydy położenie polskiej stacji badawczej Henryka Arctowskiego
Uczeń:
- wymienia cechy środowiska przyrodniczego obszarów okołobiegunowych
- charakteryzuje klimat Arktyki
i Antarktyki - wymienia zagrożenia środowiska naturalnego obszarów polarnych
Uczeń:
-
- opisuje zjawisko dnia polarnego i nocy polarnej na obszarach okołobiegunowych
- charakteryzuje ludy zamieszkujące Arktykę oraz warunki ich życia
- opisuje warunki życia w polarnej stacji badawczej
Uczeń:
- porównuje środowisko przyrodnicze Arktyki i Antarktyki
- wyjaśnia, dlaczego Antarktyda jest największą pustynią lodową
- prezentuje osiągnięcia polskich badaczy obszarów okołobiegunowych
- wyjaśnia status prawny Antarktydy
Uczeń:
omawia zmiany w środowisku przyrodniczym obszarów polarnych
charakteryzuje cele oraz zakres badań prowadzonych w Arktyce
i w Antarktyce na podstawie na podstawie dostępnych źródełomawia wkład Polaków w badania obszarów polarnych na podstawie dostępnych źródeł